Maraş’ı Kahramanmaraş yapan isim: ‘Sütçü İmam’

102 yıl evvel Maraş’ın düşman işgaline karşı birinci kurşununu ateşleyen Sütçü İmam, vefatının üzerinden 100 yıl geçmesine karşın gönüllerdeki yerini koruyor, rahmet ve minnetle anılmaya devam ediyor.

Asıl ismi ‘İmam’ olan, süt satarak geçimini sağlayan, bir yandan da Uzunoluk Camii’nde istekli olarak imamlık yapan Sütçü İmam, Fransızların işgali altına giren Maraş’ta kahramanlık destanı yazmıştı. Bu kahramanlık destanının tüm detaylarını sizler için derledik…

Sütçü İmam kimdir?

Sütçü İmam, 1871 yılında Kahramanmaraş’ta doğdu. Geçimini Uzunoluk semtinde süt satarak sağlıyordu. Başka olarak Uzunoluk Camii’nde de istekli imamlık yapıyordu.

31 Ekim 1919 günü Uzunoluk hamamından çıkan 3 bayan ve bohçalarını taşıyan bir erkek çocuğu gören Fransız-Ermeni devriyesinden bir asker, “Burası artık Türk memleketi değildir. Bizim dediğimiz olacak! Fransız müstemlekesinde peçe ile gezilmez açın yüzlerinizi!” diyerek sarkıntılık etmeye başladı.

Kadınlar bağırmaya başladı. Hamamın yakınında bulunan Kel Hacı’nın kahvesinde bulunan Maraşlılar, olay yerine koşarak askerlere müdahale etmeye çalışır.

Kadınları kurtarmak isteyen Çakmakçı Said ile Gaffar Osman ağır yaralanır. Tam bu esnada Sütçü İmam olay yerine gelir. Müslüman bayanlara sataşan askerleri görür. Ve yaralı arkadaşlarını. Tabancasını çıkarır ve ateş eder.

Bu ateş, Maraş’ta düşmana karşı verilen gayretin birinci ateşi ve başlangıcı olur.

Sütçü İmam silahıyla bir Fransız-Ermeni Lejyoner askerini öldürdü, bir oburunu de yaraladı. Ermeni ve Fransız askerleri Sütçü İmam’ı aramaya başlayınca bir atla Ağabeyli köyüne gitti.

31 Ekim 1919 tarihinde düşmana birinci kurşunu sıkarak Kahramanmaraş’taki kurtuluş hareketini başlatan Sütçü İmam, işgalcilerin bölgeden kovulmasının akabinde savaştaki fedakarlıklarına mükafat olarak belediyeye odacı olarak alınmıştır. Ayrıyeten bu görevi dışında kaledeki topun yönetimi kendisine verilmiştir.

Bir top atımı sırasında barutun ısınan namludan erken ateş alması sonucu ağır yaralanan Sütçü İmam, tedavi altına alındıysa da iki gün sonra 25 Kasım 1922 tarihinde vefat etti. Cenazesi Çınarlı Cami Mezarlığı’na defnedildi.

Maraş’ın Ulusal mücadelesi

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Atatürk Prensipleri ve İnkılap Tarihi Kısmı Lideri Doç. Dr. Cengiz Şavkılı da Fransız askerlerinin hamamdan çıkan Türk bayanlarının peçesini açmaya teşebbüs etmesi sonucu Sütçü İmam’ın silahını ateşlemesiyle Maraş Ulusal Çabası’nın başladığını hatırlattı.

Yaşanan bu olayda Türk bayanının peçesine uzanan elin Sütçü İmam tarafından kırıldığını vurgulayan Şavkılı, olayın akabinde Ermenilerin, Sütçü İmam’ın peşine düştüğünü lakin tüm aramalarına karşın bulamadığını aktardı.

Sütçü İmam hadisesinin Maraş Ulusal Gayreti’nde ulu bir direnişin başladığı gün olduğunu aktaran Şavkılı, şunları tabir etti:

“31 Ekim 1919 tarihinde Maraş’ın kahraman bir evladı olan Sütçü İmam, işgalci Fransız ve Ermeni saldırganlara karşı Türk’ün namus ve erdemine uzanan kirli elleri kırmış, Ulusal Gayret’in birinci kurşununu atarak bu kutsal uğraşın fitilini ateşlemiştir.

(Sütçü İmam’ın Ulusal Gayret’i başlattığı tabancası)

Sütçü İmam’ın attığı birinci kurşun Maraş’ta 72 gün sürecek olan bir çabayı başlatırken, Maraş halkı bayanı, erkeği, genci, yaşlısıyla tek bir yürek olmuştur. Sütçü İmam olayı birebir vakitte Maraşlıların kemikleşmiş cüretinin, yiğitliğinin en güzide biçimde ortaya konulduğu gündür. Maraş halkının bu cüreti, Sütçü İmam’ın şahsında tecelli etmiştir. Bugünden sonra birçok yiğitler Sütçü İmam’ın açtığı bu yoldan kutsal bir çabaya girişmek için, meydanlara çıkmışlar, Fransız ve Ermenilere karşı ‘Maraş bize mezar olmadan düşmana gülizar olmaz’ parolasıyla amansız bir savaşa girişmişlerdir.”

Şavkılı, Sütçü İmam’ın cüret ve kahramanlığın eşsiz bir timsali olduğunu vurgulayarak, “Sütçü İmam attığı birinci kurşunla zalime kaşı mazlumun yanında durmuş, onun bu hareketi yalnızca Maraşlılara değil tüm mazlum milletlere umut kaynağı olmuştur. Hiç kuşku yok ki, binlerce yıllık ecdadımızın namusunu koruyan, zalime karşı ‘dur’ diyen Sütçü İmam’ın ruhu günümüzde de hepimize ışık tutacaktır.” ifadelerini kullandı.